پتوی نجات چیست‌؟

تاريخچه:

پتوی نجات برای اولين بار در سال ١٩٦٤ توسط سازمان فضانوردی ناسا (NASA) طراحی و توليد شد.

ساختار: پتوی نجات از کامپوزيت کواليت توليد شده است.

کامپوزيت: طبق تعريف انجمن متالوژی اياات متحده آمريكا به ترکيب ماکروسكوپی دو يا چند ماده مجزا که سطح مشخصی بين آنها وجود داشته باشد گفته می شود.

طراحی: در رنگ نقره ای و طايی يا نقره ای و نارنجی و تك رنگ در بازار موجود می باشد.

سمت نقره ای: باعث انعكاس نور خورشيد می شود.

سمت طايی: باعث جذب نور خورشيد می شود.

معمولا ابعاد پتوی نجات از 1.30 و 2.10 الی 1.70 و  2.20 بوده و وزن آن بين ٥٠ تا ٧٠ گرم می باشد اما در برخی موارد در اندازه های ديگری نيز توليد می شود.

کاربرد:

حفظ دمای بدن: جهت حفظ دمای بدن و محافظت از سرما و گرما از آن استفاده می شود.طوریکه کل سر و گردن و بالا تنه را پوشانده و 30 سانتی متر از پایین تنه را در بر بگیرد.این مورد در جلوگیری از هیپوترمی،سرما زدگی و همچنین گرما زدگی نقش مهمی دارد.

نکته: می توان در حالت نشسته کل بدن را تحت پوشش قرار داد و برای گرمای بیشتر از یک شمع مشتعل استفاده کرد.

زیر انداز: جهت استقرار یا تعویض لباس و حتی عایق بین چادر و یا کیسه خواب کاربرد دارد.

افزایش گرما: با در نظر گرفتن این مورد که سمت نقره ای پتوی نجات محافظ گرما و نور را منعکس می کند می توان آن را در کنار آتش و یا به سمت نور خورشید تنظیم و نصب کرد تا از گرمای بیشتری بهره مند شد.

نشانگر: در مواردی که در طبيعت مسير را بايد نشانه گذاری کنيم می توان پتوی نجات را در نوار های کوچك برش دهيم و در طول مسير به روی عوارض موجود و در ديدرس قرار دهيم.اين مهم در عمليات های جستجو و نجات و مواقعی که احتياج به برگشت از مسير طی شده داريم بسيار حائز اهميت می باشد.

پانچو: در شرايط بارش باران می توان آن را بصورت پانچو استفاده کرد. پتوی نجات يك عايق رطوبتی بسيار مناسبی می باشد.

سفره: برای يك برنامه کمپينگ می توان از آن بعنوان سفره استفاده کرد.

محافظ مواد غذايی: پتوی نجات يك محافظ سبك،بهداشتی و مقاوم برای محافظت از مواد غذايی می باشد.

ارتباط ديداری: از آنجا که سمت نقره ای پتوی نجات نور را منعكس می کند می توان از آن،جهت برقراری يك ارتباط ديداری استفاده کرد يا می توان از آن بالن يا بادبادک کوچكی تهيه کرد و در آسمان محل مورد نظر به آسمان هدايت کرد.اين مورد در موفقيت عمليات های جستجو و نجات هوايی کمك بسزايی می کند.

کمك های اوليه: از نوار های بريده شده آن می توان بعنوان باند استفاده کرد و يا در بستن يك آتل از آن کمك گرفت.در بستن محل خونريزی و کمپرس کردن ناحيه آسيب ديده و حتی می توان بعنوان يك نگهدارنده و رابط بين دست و گردن از آن استفاده کرد.

بالش: پتوی نجات را به روی زمين باز می کنيم و مقداری برگ وعلف در وسط آن ريخته و چهار گوشه آن را جمع کرده و می بنديم(گره يا طناب)حاا يك بالش مناسب در اختيار داريم.

شبيه ساز آينه: برای شرايط اضطراری می توان بعنوان آينه از آن استفاده کرد.

عدم استتار شدن در محيط: بسته به شرايط می توان از آن جهت جلوگيری از استتار شدن در طبيعت استفاده کرد.اين مورد به خطا در ديد شكارچيان و يا در ديد بودن برای عمليات های جستجو و نجات بر می گردد.

جوراب: با برش های مشخصی می توان آن را بعنوان جوراب و محافظت از سرما بين کفش و سطح پاها استفاده کرد.

جلوگيری از نفوذ آب: پتوی نجات خاصيت ضد آبی دارد و می توان وسايل حساس به آب و رطوبت را با آن محافظت کرد.

عايق برای گياهان جهت جلوگيری از سرما زدگی: به دور گياه مورد نظر پيچانده و آن را از نفوذ سرما محافظت می کنيم.

آب گريزی: در زمان بارندگی می توان آن را به روی سر پناه،چادر و يا کيسه خواب با زاويه و شيب نصب کرد تا جهت ريزش آب باران را تغيير دهيم.

پوشاک: از پتوی نجات می توان انواع البسه و پوشش مورد نظر برای شرايط اضطراری را تهيه کرد.

از آن می شود کاه و يا هد بند و حتی دامن و پيراهن تهيه کرد.در شرايطی که عينك همراه نداريم می توان از آن برای محافظت از چشمانمان استفاده کنيم و حتی يك ماسك اضطراری تهيه کنيم.

گتر: در مواقعی که گتر همراه نداريم برای عدم نفوذ برف و حتی نفوذ شن و ماسه به کفش هايمان می توان از پتوی نجات،گتر اضطراری تهيه کرد.

چتر: در مواقع بارندگی و همچنين گرمای شديد می توان با کمك ساقه های نازک درختان چتر دلخواه خود را درست کنيم.

کوله حمل: با کمی خاقيت و با استفاده از مقداری طناب می توان از پتوی نجات،کوله و يا کيسه حمل بار تهيه کنيم.

طناب: با بريدن پتوی نجات به نوارهای با عرض کوچك و بافتن و يا پيچيدن آنها به هم به يك طنابچه قابل قبول دسترسی پيدا می کنيم.

گرم کردن آب و غذا: با کندن يك چاله به عمق ٢٠ سانتی متر پتوی نجات را داخل چاله باز می کنيم.حال مقداری آب داخل آن می ريزيم طوريكه از سطح زمين پايين تر باشد.سنگی را که قبا به روی شعله آتش گذاشته ايم را به آرامی داخل چاله می اندازيم.آب بجوش می آيد و می توانيم غذای خود را نيز گرم کنيم.اين برای وقتی است که ظروف مناسبی نداريم و نمی توانيم بصورت مستقيم آب و غذای خود را به روی آتش گرم کنيم.

نوشتن: پتوی نجات را به روی سطح مسطح زمين باز می کنيم.حال به يك وسيله برای نوشتن نياز داريم مثل ماژيك و يا مخلوطی از گل و خاکستر.با اين روش می توانيم به روی پتوی نجات متن مورد نظر را بنويسيم.

کمر بند: با پيچيدن و يا بريدن پتوی نجات و لوله کردن آن به يك کمربند اضطراری برای مهار کردن شلوار خود دسترسی پيدا می کنيم.

کيسه زباله: با توجه به قابليت استفاده از پتوی نجات بعنوان کيسه و کوله حمل بار می توان از اين روش برای حمل زباله هم استفاده کرد.

آستر لباس: وقتی که به يك شبيه ساز بيس ايه(ايه زيرين)نياز داريم می توانيم آن را به لباس خود بدوزيم و يا بچسبانيم.در اينصورت به يك ايه مناسب زيرين برای لباس خود دسترسی پيدا کرده ايم.

جمع آوری آب باران: يك چاله به قطر ٢٠ الی ٣٠ سانتی متر حفر می کنيم.پتوی نجات را به روی چاله پهن می کنيم.يك سنگ متوسط درنقطه وسط حدفاصل پتوی نجات و چاله قرار می دهيم سپس اطراف بيرونی پتوی نجات را کاما سنگ چين می کنيم.حال قطرات باران و شبنم به روی پتوی نجات شناور شده و به نقطه مرکزی سرازير می شوند.

کاور کوله پشتی: برای محافظت از کوله پشتی خود می توان پتوی نجات را به دور آن بپيچانيم و کوله را در برابر تابش خورشيد،بارش و رطوبت باران و سايش حفظ کنيم.

استارتر آتش: با بريدن پتوی نجات به نوارهای کوچك به تعداد زيادی استارتر(شروع کننده)آتش حتی در شرايط مرطوب دسترسی پيدا می کنيم.

سر پناه: در شرايطی که نياز به يك سر پناه موقت داريم پتوی نجات نياز ما را بر طرف می کند.سر پناه هايی که توسط پتوی نجات بر پا می شود بسته به شرايط موجود متنوع بوده و حتی می توان از اتصال دو پتوی نجات به يكديگر از محوطه امن بيشتری بهره مند شد.

نكات قابل توجه:

در حوادث و رخداد های طبيعی مثل سيل و زلزله که باعث تخريب و آسيب های جدی در اماکن مسكونی شهری و روستايی می شود نقش پتوی نجات در کمك های اوليه به حادثه ديدگان بسيار حائز اهميت است و يكی از وسايل مورد توجه کمك های بشر دوستانه می باشد.همچنين در کمپ های موقت مهاجرين بصورت يك ابزار حياتی و اهدايی از طرف افراد و سازمان های خيريه در اختيار عموم قرار می گيرد.

لازم به ذکر است در زلزله سال ٢٠٠٥ نپال يكی از کوه نوردان ايتاليايی با همكاری يك موسسه خيريه تعداد ١٥٠ هزار عدد پتوی نجات به حادثه ديدگان اين رخداد اهدا کرد.

توصيه: با توجه به موارد ذکر شده و حجم کم و قيمت بسيار مناسب اين وسيله کاربردی توصيه می شود در انواع پيمايش ها در محيط های کوهستانی و حتی در محيط های جاده ای و شهری حداقل يك عدد پتوی نجات همراه داشته باشيم.

اهميت و وجود يك وسيله ساده وقتی مشخص می شود که در شرايطی خاص بهترين کاربرد را برای حفظ جان شخص و بقا و تداوم زندگی او تا عادی شدن شرايط داشته باشد.

منابع: سايت رسمی ناساNASA و کتاب Survival techniques و دانش و تجربه شخصی نگارنده در محيط های گوناگون.

ترجمه و نگارش: حميدرضا حيدری