آموزش, تحقیق و بررسی

همه چیز در مورد انواع طناب های کوهنوردی

ساختمان طناب

طناب های کوهنوردی از لحاظ نوع ساخت به 2 دسته تقسیم می گردند:

بافته ای: مقاومت کمتری دارند

هسته ای: تمامی طناب های کوهنوردی از ساختار هسته ای بوده که تقریبا 75% آن را هسته تشکیل می دهد و مقاومت بیشتری دارند

طناب های هسته ای از 2 قسمت تشکیل شده اند:

هسته : از جنس پرلون- ویژگی کشش پذیری مربوط به هسته می باشد

پوسته :از جنس پلی آمید – محافظت از عوامل خارجی

 

طناب های کوهنوردی 2

 

اطلاعات برچسب طناب : 

طناب های کوهنوردی 4

 

رشته های هسته طناب توسط 2 روش مختلف در کنار یکدیگر قرار می گیرند  :

1 – تابیدن ( پیج دادن)

2 – بافتن (گیس)

طناب های کوهنوردی 3

 

طناب ها از لحاظ  ساختار کلی به 2 دسته تقسیم می شوند :

1- طناب های دینامیک :

طناب های دینامیک جهت صعود در رشته های مختلف کوه نوردی استفاده میشود. این طناب ها شامل 3 دسته می شوند:

تک طناب

نیم طناب (دوبل)

زوج طناب (دوقلو)

 

2- طناب های نیمه ایستا (استاتیک) :

طناب های استاتیک جهت رشته های کار در ارتفاع، امداد و نجات ،ثابت گذاری و فرود در رشته های غارنوردی و دره نوردی و کاربری های مشابه استفاده می شود.

 

طنابچه ها (ACCESSORY CORD) :

طنابچه ها که با قطرهایی از 4 تا 8 میلی متر تشکیل شده اند به صورت استاتیک بوده و جهت نگه داشتن بارهای استاتیک و اهداف کمکی (طنابچه های اتوبلاک) تولید شده اند و از صعود کننده در برابر سقوط محافظت نمی کند و به هیچ عنوان جهت صعود مورد استفاده قرار نمی گیرند زیرا ضخامت، ظرفیت و توانایی آن ها جهت جذب انرژی به صورت ایمن ،کافی نمی باشد.

 

تک طناب (SINGLE ROPE):

نماد تک طناب  :   

روش استفاده : یک رشته طناب می باشد که تمامی فعالیت ها بر روی همان تک رشته صورت می گیرد:

 

طناب های کوهنوردی 5

نکات مهم مربوط به استفاده ازتک طناب:
  • به دلیل استفاده آسان و عدم پیچیدگی انتخابی مناسب برای افراد تازه کار می باشد.
  • برای استفاده در صعود های اسپرت طبیعت ، صعود های ورزشی (داخل سالن) مناسب می باشد.
  • مناسب جهت صعود های قرقره
  • استفاده از آن در مسیر های ریزشی، سایشی و … که احتمال آسیب به طناب وجود داشته باشد مناسب نمیباشد.
  • استفاده از آن در مسیر های زیگزاگی و تراورسی مناسب نمی باشد، زیرا شکست طناب موجب فشار زیاد به میانی ها خواهد شد.
  • در مواقع فرود تنها از نصف طول طناب صعود امکان استفاده خواهد بود.
  • معمولا قطر این طناب ها بیشتر از 9 میلی متر می باشد.

 

نیم طناب (HALF ROPE):

 

نماد نیم طناب:

روش استفاده : از 2 رشته طناب استفاده می شود که در صعود ، هر رشته داخل یک میانی جداگانه انداخته می شود.

طناب های کوهنوردی 6

نکات مهم مربوط به استفاده از نیم طناب :
  • مناسب جهت استفاده در مسیر های غیر مستقیم
  • ایجاد ایمنی بیشتر در مسیر های ریزشی
  • ایجاد ایمنی بیشتر در مسیر هایی با میانی ها نا مطمئن
  • امکان انجام فرود به اندازه طول طناب صعود ( قابلیت فرود های بلند)
  • مناسب رشته های دیواره نوردی، یخ نوردی و مسیر های میکس
  • کاهش نیروی ضربه (در ادامه در مورد نیروی ضربه توضیح داده خواهد شد)
  • استفاده از نیم طناب در صعود و حمایت نیاز به مهارت و تلاش بیشتری دارد

* نکته قابل توجه در مورد استفاده ار نیم طناب ها : در هنگام استفاده نباید 2 رشته در داخل یک میانی استفاده شوند زیرا در صورت سقوط، به دلیل سرعت های لغزش متفاوت، طناب ها ممکن است بسوزند.

 

زوج طناب (TWIN ROPE)

نماد زوج طناب :

روش استفاده : از 2 رشته طناب استفاده می شود که در هنگام صعود باید هر 2 رشته داخل یک میانی انداخته شود و در برخی مزایا مشابه نیم طناب می باشد.

طناب های کوهنوردی 7

 

مقایسه تک طناب، نیم طناب و زوج طناب در یک نگاه

طناب های کوهنوردی 8

طناب های کوهنوردی 9

 

آشنایی با برخی از نشانه های مربوط به فناوری ها و ویژگی های خاص طناب

طناب های کوهنوردی 10

* ضد آب کردن طناب توسط موادی مانند : سیلیکون، پارافین و تفلون به 2 روش قبل از تولید و بعد از تولید انجام می شود که روش اول بهتر است

 

عوامل مهم در انتخاب طناب

تعداد رشته ها (بوبین) :

تعداد این رشته ها بین 32 تا 48 رشته می باشد که هرچه این تعداد بیشتر باشد خاصیت دینامیکی طناب بهتر بوده و هرچه تعداد این رشته ها کمتر باشد مقاومت آن در برابر سایش بالاتر خواهد بود که اغلب نسبت آن در طناب های دینامیک 2 به 2 و در طنابچه ها 2 به 1 می باشد.

طول طناب (دینامیک) : اندازه طول طناب بستگی به رشته مورد استفاده دارد که می توانید در جدول زیر مشاهده نمایید اما باید توجه داشت که استاندارد خاصی برای این موارد وجود ندارد و طول مسیر های صعود در مناطق و کشور های مختلف متفاوت می باشد و باید از قبل به اطلاعات مربوط به مسیر توجه داشت.

طول طناب

کاربرد

50-60 متر

در تمام زمینه ها

60-80 متر

صعود های اسپرت

25-35 متر

مسیر های گرده ای، خط الراس و ویافراتا

50-60 متر

مسیر های ابزار گذاری

30 متر یا بیشتر

داخل سالن

50-60 متر

مسیر های آلپاین و یخ نوردی

50-60 متر

دیواره نوردی

 

قطر و وزن طناب : در انتخاب طناب تنها به قطر نباید توجه کرد بلکه وزن نیز از شاخص های مهم در انتخاب طناب بوده که به ازای گرم در هر  متر نشان داده می شود. طنابچه ها از لحاظ قطر نیز به شکل زیر تقسیم بندی می شوند :

 

قطر طناب

(mm)

کاربرد

2

نخ بهمن

3

نگهدارنده ابزار

5-6

طنابچه های اتوبلاک

7

طنابچه های کارگاهی و نگهدارنده بار

وزن طناب های صعود به ازای هر متر اغلب 70 تا 80 گرم می باشد که این مقدار در برند های مختلف می تواند متغیر باشد.

نگاهی به قطر و وزن طناب

وزن کلی

(kg)

طول طناب

(m)

وزن هر متر

(gr)

قطر

(mm)

2.4

60 40

7.8

4.2

60 70

11

 

نیروی ضربه (IMPACT FORCE):

نیروی حاصل از سقوط که توسط طناب به بدن فرد منتقل می شود. نیروی ضربه به عواملی هچون جنس طناب ( از اهمیت بالایی برخوردار است)، طول طناب، وزن صعود کننده، فاکتور سقوط بستگی دارد.

 

مواردی مربوط به نیروی ضربه :

طبق استانداردهای کار با طناب اروپا حداکثر نیروی ضربه 6 کیلونیوتن باید باشد.

بدن انسان به طور تقریبی حداکثر12 کیلونیوتن راتحمل می کند.

هرچه عدد نیروی ضربه کم تر باشد فشار کمتری به فرد صعود کننده و کارگاه وارد می شود.

انتخاب طناب با نیروی ضربه پایین تر برای مسیر هایی با میانی های نا مطمئن و در ابزارگذاری ها و یخ نوردی (پیچ یخ) توصیه می شود.

 

کشیدگی طناب (ELONGATION) :

به میزان کشش طناب گفته می شود که با نیروی ضربه رابطه عکس دارد یعنی هرچه مقدار کشش طناب کمتر باشد، نیروی ضربه بیشتر خواهد بود.

 

کشش طناب به دو نوع تقسیم می شود:

کشش دینامیک : کشیدگی بر اثر نخستین سقوط که طبق استاندارد

  • وزن 80 کیلو
  • فاکتور سقوط 1.77
  • این افزایش طول طناب باید کمتر از 40% باشد

کشش استاتیک : افزایش طول طناب تحت بار که طبق استاندارد برای یک فرد 80 کیلویی

  • تک طناب حداکثر %10
  • نیم طناب حداکثر %12
  • زوج طناب حداکثر %10

* عوامل زیادی از جمله خیس بودن طناب این کشیدگی را کاهش می دهد

 

کشش طناب (استاتیک) : اعمال بار150 کیلوگرم نباید از 5 % بیشتر شود.

تعداد سقوط (NUMBER OF FALLS):

طبق استاندارد قابلیت تحمل سقوط با فاکتور 1.77 برای طناب های:

تک طناب : حداقل 5 سقوط با وزن 80 کیلوگرم

نیم طناب : حداقل 5 سقوط با وزن 55 کیلوگرم

زوج طناب : حداقل 12 سقوط با وزن 80 کیلوگرم (بر روی هر دو رشته)

قابلیت گره خوردن (KNOT ABILITY):

توانایی گره زدن بر روی طناب که با انعطاف پذیری طناب مرتبط می باشد.

این توانایی چگونه اندازه گیری می شود ؟

در یک بخش از طناب آزمایش شده گره ساده (SIMPLE KNOT/OVERHAND) زده می شود، سپس وزن 10 کیلوگرم به طناب (تک طناب) اعمال میشود ، سپس قطر داخلی گره اندازه گیری می شود، نسبت این قطر به قطر طناب استفاده شده ضریب توانایی گره خوردن طناب (knot ability) گفته میشود که حداکثر مقدار این ضریب 1.1 برابر قطر طناب می باشد.

 

قدرت استاتیک(STATIC STRENGHT):

طبق استاندارد EN1891 برای طناب های گروه A حداقل 22 کیلونیوتن و گروه B حداقل 18 کیلونیوتن می باشد.

* مقدار مجاز 10/1 مقدار استاندارد اعلام شده می باشد.

طناب های استایک TYPE  A  : طناب های قوی تر و بهتری هستند که توانایی پویایی بهتری نیز دارند بنابراین ترجیحا همیشه از این دسته استفاد میشود.

طناب های استاتیک TYPE  B : در برنامه های نظیر اکسپدیشن های غارنوردی که توجه به وزن تجهیزات از اهمیت بالایی برخوردار است استفاده می شود.

 

لغزش پوسته بر روی هسته (Sheath slippage relative to the core):

این ویژگی مربوط به طناب استاتیک بوده که در طناب های نوع A  این لغزش نباید بیش از 4 سانتی متر و در طناب های نوع B  نباید بیش از 1.5 سانتی متر باشد.

قدرت نگهداری طناب : حداکثر قدرتی که شخص صعود کننده و  شخص حمایت چی در سر دیگر به طناب وارد می کنند.

حداکثر قدرت نگهداری طناب 25% و در سقوط های عادی 10 تا 15 % می باشد.

مقاومت لبه ای : برای مقاومت لبه ای طناب نیز استاندارد هایی در نظر گرفته شده است.(UIAA 108/101-EN892) که طناب بر روی ورق فلزی با لبه تیز با شعاع بیرونی 0.75 قرار داده می شود و بعد از اولین سقوط میزان آسیب دیدگی پوسته نباید بیش از 50% باشد.

فعالیت : طناب ها با توجه به فعالیت های مورد نظر باید انتخاب شوند،در جدول زیر نمونه ای از فعالیت ها را برای انتخاب طناب  دینامیک مشاهده نمایید.

 

راهنمای انتخاب طناب دینامیک برای رشته های مختلف کوهنوردی

 

خواص مطلوب

تک طناب/نیم طناب فناوری های ضد آب قطر

(mm)

طول

(m)

فعالیت

فعالیت

نیروی ضربه پایین

هر دو ترجیحا 9-8.5 60-50 مسیر های ابزار گذاری

TRAD CLIMBING

تعداد سقوط بالا

تک طناب اختیاری 10.5-8.7 80-60 صعود های اسپرت طبیعت

SPORT

پوشش سخت و پوسته ضخیم

تک طناب اختیاری 11-10.5 30یا بیشتر داخل سالن

INDOOR

وزن کم و نیروی ضربه پایین

نیم طناب بله 8.5-8 60-50 صعود های آلپی

ALPINE

پوسته ضخیم مقاوم در برابر سایش

هر دو بله تک طناب 11

نیم طناب 9

60-50 دیواره نوردی

BIGWALL

وزن پایین

تک طناب ترجیحا 9.5-9 35-25 صعود های دست به سنگ و گرده ای

SCRAMBLING

 

عوامل آسیب رسان به طناب

 

سطوح ناهموار و لبه های تیز

سایش طناب یکی از عوامل بسیار خطرناک در آسیب رساندن به طناب می باشد

با استفاده از محافظ طناب از بوجود آمدن سایش جلوگیری نمایید

 

اصطکاک و تاثیر گرما

فرود با سرعت بالا منجر به ایجاد اصطکاک بین طناب و ابزار فرود می شود و در نتیجه موجب سوختگی طناب خواهد شد. با کنترل سرعت از سوختگی طناب جلوگیری نمایید.

 

سقوط بر روی طناب

تعداد سقوط و فاکتور سقوط در عمز طناب بسیار تاثیرگذار خواهد بود ، طناب هایی که فاکتور سقوط بیش از 1 بر آن ها اعمال شده است مناسب صعود های سر طناب نیستند.

 

رطوبت

طناب های مرطوب و خیس ویژگی های عملکردی آن کاهش می یابند بخصوص عملکرد دینامیکی.

در محیط های مرطوب از طناب هایی با فناوری های ضد آب استفاده نمایید.

 

مواد شیمیایی

مواد شیمیایی و اغلب پاک کننده ها حاوی اسید می باشند که موجب آسیب فاجعه وار به طناب میشوند در صورت تماس طناب با مواد شیمیایی و اسید ها و مواد موجود در باتری ماشین و … طناب را تعویض نمایید.

 

نور خورشید و حرارت

قرارگیری طناب به مدت طولانی زیر نور مستقیم خورشید موجب تغییر رنگ،کاهش طول عمر و کاهش ویژگی کشش پذیری طناب خواهد شد. طناب را در دمای بیش از 50 درجه سانتی گراد قرار ندهید.

 

پیچش و تاب خوردگی

پیچش زیاد بر روی طناب موجب مارپیج شدن طناب خواهد شد که هنگام فرود و حمایت می تواند بسیار خطرناک باشد. استفاده نادرست از طناب در صعود های قرقره، نحوه جمع کردن طناب و شیوه انبارداری آن موجب این پیچش می شود.

 

سقوط سنگ

و نفوذ شن و ماسه

سقوط سنگ می تواند موجب آسیب جدی به پوسته و هسته طناب و حتی منجر به بریده شدن طناب شود.

شن، ماسه و خاک میتوانند به عمق طناب نفوذ نمایند و قابل رویت نیستند، هنگام استفاده از طناب از زیرانداز های مخصوص و هنگام حمل از کوله طناب استفاده نمایید.

 

چگونه و چه وقت طناب ها باید بررسی شوند ؟

قبل و بعد از هر استفاده طناب ها حتما باید از نظر آسیب چک شوند.

با استفاده از انگشتان و خم کردن طناب و همچنین با نگاه به آن کل طناب را از نظر سوختگی، خوردگی، سایش، پارگی، له شدگی، تغییر رنگ و … بررسی نمایید. نمایان شدن هسته طناب به معنی تعویض آن خواهد بود.

 


تمیز کردن طناب

در صورت نیاز به شستشو طناب می توانید آن را توسط آب (دمای30 درجه سانتی گراد ) و با دست به آرامی شستشو دهید و از برس مخصوص توسط خارج کردن شن و ماسه استفاده نمایید و اگر نیاز به مواد شوینده بودحتما از ماده شوینده مخصوص طناب(ph خنثی) شرکت سازنده و طبق دستورالعمل آن استفاده نمایید. بعد از شستشو طناب را به طور طبیعی و دور از وسایل گرم کننده، محیط های گرم، نور خورشید و … قرار دهید. بهترین راه برای تمیز کردن استفاده از دست میباشد ، همچنین می توانید از ماشین لباسشویی با دمای 30 درجه سانتی گراد استفاده نمایید. باید دقت داشت هرگز از چرخش و دور تند و خشک کن ماشین استفاده نکنید.

 

نکته مهم : هر طناب را طبق دستورالعمل شرکت سازنده آن شسشتشو دهید.

 

نگهداری و حمل

  • طناب را از هرگونه منابع گرمایی مانند رادیاتور، بخاری، شومینه و … دور نگه دارید.
  • محل نگهداری دور از نور خورشید باشد.
  • در مکان خشک و تاریک نگه داری شود.
  • جهت حمل طناب از کوله طناب استفاده شود.

چه زمانی باید طناب را تعویض نمایید ؟

  • آسیب دیدگی طناب قابل رویت باشد.
  • وقتی که با مواد شیمیایی تماس داشته باشد
  • وقتی که هسته نمایان شده باشد
  • وقتی که پوسته به شدت فرسوده شده باشد
  • لغزش پوسته قابل ملاحظه باشد
  • طناب از شکل طبیعی خارج شده باشد
  • طناب تحت بار شدید قرار گرفته شده باشد
  • طناب به شدت کثیف شده باشد و قابل شستشو نباشد
  • طناب بر اثر سایش ،گرما و اصکاک دچار سوختگی شده باشد.
  • عمر مفید توصیه شده در دستور العمل سازنده طناب منقضی شده باشد.(حتی اگر هرگز استفاده نشده باشد)

*عوملی همچون نوع استفاده، دفعات استفاده، محیط، تعداد سقوط، فاکتور سقوط، نوع نگهداری و … بر طول عمر طناب تاثیر گذار میباشد، به همین دلیل بهتر است عوامل فوق در یک دفترچه مخصوص نوشته شده و توسط دستورالعمل ها بررسی گردد. به طور کلی یک دستور العمل کلی برای عمر طناب ها در نظر گرفته شده است:

 

میزان استفاده

عمر طناب

هر روز / هفته ای 2 بار استفاده شدید

3 تا 6 ماه

اواخر هفته

2 تا 3 سال

استفاده ویژه ولی به ندرت

4 تا 5 سال

به ندرت / استفاده نشده

10 سال

استاندارد ها

 

EN 892  – طناب های دینامیک

زوج طناب نیم طناب تک طناب پارامتر
20± 20± 20± لغزش پوسته(میلی متر)
10% ** 12% * 10% * کشش استاتیک
40% ++ 40% *** 40% + کشش دینامیک
12 ** 8 *** 12 + نیروی ضربه بر اثر اولین سقوط(KN)
12 ++ 5 *** 5 + تعداد سقوط (حداقل)

*تست بر روی یک رشته از طناب                                                               + تست بر روی یک رشته از طناب با وزن 80 کیلوگرم

** تست بر روی دو رشته از طناب                                                             ++ تست بر روی 2 رشته از طناب با وزن 80 کیلوگرم

*** تست بر روی یک رشته از طناب با وزن 55 کیلوگرم

 

EN1891– طناب های استاتیک

نوع B نوع A پارامتر
16-8.5 قطر طناب (میلی متر)
1.2 1.2 توانایی گره خوردن(حداکثر)
حداکثر 15 میلی متر حداکثر 40 میلی متر لغزش پوسته(میلی متر)
حداکثر 5 % حداکثر 5 % کشش طناب
حداکثر 6 حداکثر 6 نیروی ضربه (KN)
حداقل 5 حداقل 5 تعداد سقوط- فاکتور سقوط 1 (حداقل)
18 22 قدرت طناب بدون گره (KN)
حداقل 12 (3)دقبقه حداقل15 (3دقبقه) قدرت طناب با گره(KN)

 

 فاکتور سقوط

 

طول طناب به کار گرفته شده / طول سقوط =F

لوازم جانبی

مارکر طناب : مخصوص علامت زدن وسط طناب (تقریبا  5سانتی متر)

برس طناب : جهت پاک کردن گرد و خاک و خارج کردن شن و ماسه

شوینده طناب : جهت شستشو طناب (بهتر است با آب کمتر از 30 درجه استفاده شود)

نمونه ای از مقایسه برترین طناب های سنگ نوردی در سال 2018

نمونه از مقایسه 5 طناب برتر سنگ نوردی در سال 2018 در یک نگاه

 

تهیه و تنظیم : البرز مولانا – مدرس سنگ نوردی

 

منابع:

www.beal-planet.com

www.mytendon.com

https://www.thebmc.co.uk/

https://rockandice.com/gear/buying-tips/how-to-choose-a-climbing-rope/

https://www.outdoorgearlab.com/topics/climbing/best-climbing-rope/buying-advice

www.msfi.ir

https://www.rei.com/learn/expert-advice/ropes.html

https://www.edelrid.de/en/Handbooks/Static-Ropes-Handbook_EN.pdf?m=1507658252

5 دیدگاه در “همه چیز در مورد انواع طناب های کوهنوردی

  1. طبیعت گرد گفت:

    هالی و کامل بود .

  2. نرگس گفت:

    بسیار عالی و کامل بود و کاربردی. ممنون ازتون

  3. 9159806829 گفت:

    عالی و کامل 👌👌👌👍👍👍🙏🙏

  4. عماد گفت:

    ممنون ازتوضیحات متفاوت و کاربردی و مستند شما.فقط بحث تعداد دفعات سقوط روکه فرمودید در کاهش عمرطناب موثره رو متوجه نشدم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *